Misschien heb je er wel eens gehoord bij het vak maatschappijleer, maar misschien ook niet, het Stanford prison experiment. Het experiment was bedacht door Philip Zimbardo en ging in de week van 14 tot 20 augustus in het jaar 1971 in zijn werking. Het was een psychologisch experiment dat gehouden werd op de universiteit van Stanford. De studenten die hieraan meededen werden in twee groepen gesplitst, een groep bewakers en een groep gevangenen. De bewakersgroep kreeg een uniform aan en kreeg de opdracht om voor orde te zorgen maar geen geweld te gebruiken. De gevangenen kregen een gevangenisoutfit aan.
Je kunt het al raden, na een korte tijd begonnen de studenten aan hun rollen te wennen en werden de bewakers dominant. De gevangenen werden onderdanig en moesten doen wat de bewakers zeiden. Wanneer de gevangenen dit niet deden, kregen ze straf. De straffen werden steeds erger naarmate de studenten langer in de namaakgevangenis zaten. Zo begon het bij opdrukken met één hand op je rug en kon het eindigen met eenzame opsluiting of ze moesten zich zelfs voor het aangezicht van de anderen uitkleden.
De bewakers begonnen steeds agressiever te worden en raakten zo langzamerhand hun eigen identiteit kwijt, ze leefden zich te veel in in hun rol. Zo erg dat ze ´s nachts de gevangenen zelfs mishandelden omdat ze dachten dat de onderzoekers ´s nachts niet keken naar de videobeelden. Na 6 dagen werd het experiment stilgelegd omdat het zo niet langer kon.
Dit experiment toonde volgens Zimbardo aan dat de mens straffeloos ergens weg mee denkt te komen, maar toch een kuddedier is. Elk mens is in staat een sadist te worden wanneer het erop aan komt. Dagelijks worden we beìnvloed door allerlei factoren, we moeten er volgens hem rekening meehouden dat we niet in de valkuil stappen.