De axolotl komt uit de molsalamander familie. Ook wel bekend onder de Latijnse naam 'Ambystoma mexicanum'. De naam axolotl komt uit het Nahuatl (Aztheeks) en wordt geschreven als 'āxōlōtl', wat waterhond/waterslaaf betekent. Overal op de wereld wordt de naam axolotl gebruikt, behalve in Spanje waar het geschreven wordt als 'ajolote'.
Leefomgeving Een axolotl komt eigenlijk alleen in het wild voor midden in Mexico. Ze level vooral in grote meren en zijn toegevoegd aan de lijst van bedreigde diersoorten. Dit is de schuld van het groeien van Mexico-stad, dat heel dichtbij het leefgebied van de axolotls ligt. Door de groei van de stad komen de meren droog te liggen, waardoor de axolotls dood gaan of zich niet meer kunnen vestigen. In hetzelfde gebied leeft ook de tijgersalamander die erg lijkt op een axolotl. De tijgersalamander is geen bedreigde diersoort.
Leefgewoontes Axolotls zijn carnivoren (vleeseters) en eten vooral kleine vissen en insecten. In gevangenschap eten ze vaak muggenlarven, watervlooien en insecten. Een axolotl mag nooit een dier groter dan 6 centimeter opeten, want dit kan dodelijk zijn voor de axolotl. Doen ze dit wel; dan is de kans groot dat het dier wat ze op hebben gegeten zich door hun buikwand heen eet. Axolotls hebben er ook geen problemen mee om hun eigen soortgenoten op te eten of ledematen eraf te bijten. Het geweldige van een axolotl is dat ze de mogelijkheid tot regeneratie. Dit betekent dat als een soortgenoot een pootje eraf bijt, dat ze deze zonder littekenweefsel kunnen herstellen. Hoe geniaal is dat!
Een axolotl kan alleen op een dier jagen als het beweegt. Zodra de prooi zich stil houdt, kan de axolotl de prooi niet zien. Dit noem je ook wel een zichtjager. Als een prooi zich beweegt ontstaat er een elektrisch veld. Dit kunnen axolotls waarnemen, waardoor ze hun prooi gemakkelijk kunnen vangen.
In het wild kan een axolotl ongeveer maar vijf tot zes jaar oud worden. In gevangenschap worden ze vaak veel ouder doordat ze geen natuurlijke vijanden hebben. Meestal kunnen ze dan tien tot vijftien jaar oud worden.
Uiterlijk Vergeleken vele andere salamandersoorten is een axolotl een erg groot beest. Een axolotl kan, inclusief staart, de 30 centimeter bereiken.
De kop is erg breed en plat. Ze hebben een relatief grote mond, omdat de snuit net zo breed is als het hoofd. Wat een duidelijk kenmerk is aan een axolotl zijn zijn zwarte kraaloogjes. Een axolotl heeft geen oogleden, waardoor ze dus altijd wijd openstaande oogjes hebben.
Hetgeen waar men de axolotl vooral aan herkent, zijn de uitwendige kieuwen. Op de kop zitten varenachtige kieuwen die altijd rood van kleur zijn. Een axolotl neemt met zowel zijn uitwendige kieuwen als met zijn huid zuurstof op. Ook hebben ze gewoon nog longen, waardoor ze dus genoodzaakt zijn om regelmatig naar de oppervlakte te zwemmen.
Vaak denken mensen bij salamanders dat ze heel glibberig en glad aanvoelen, maar een axolotl is totaal anders. De huid voelt heel zacht en fluweelachtig aan. Axolotls zijn vaak volledig zwart van kleur en op de poten en de buik wat lichter. In gevangenschap zijn ze ook met een roze kleur te vinden. Wilde axolotls zijn eigenlijk nooit in lichte kleuren te vinden.
Een axolotl als huisdier? Axolotls zijn de laatste jaren razend populair om als huisdier te houden. Ze zijn makkelijk te onderhouden, maar veel mensen verdiepen zich niet goed genoeg in de axolotl. Je ziet vaak dat een aquarium slecht wordt ingericht, want de eigenaren willen het huisdier wel zien. Axolotls houden van donkere plaatsen en willen graag schuilen. Ze komen eigenlijk alleen uit hun schuilplaats voor voedsel of om lucht te happen. De watertemperatuur moet tussen de 12 en de 19 graden liggen, want het zijn koudbloedige dieren. Denk je hier niet aan en is het water veel te warm? Dan is de kans heel goed dat je axolotl heel erg gestresst raakt, agressief wordt en een grotere eetlust krijgt. Is de temperatuur hoger dan 25 graden, dan sterft je axolotl.