Déjà vu komt uit het Frans en betekent letterlijk “eerder gezien”. Tijdens een déjà vu heb je het gevoel de situatie al eerder mee te hebben gemaakt, terwijl je eigenlijk weet dat dat niet het geval is. Je hebt een herinneringsbeleving die niet bestaat. Eigenlijk beslaat de term enkel een visuele herinnering. Voor de gevoelens “eerder bezocht”(déjà visité) “eerder gevoeld” (déjà senti) en “eerder meegemaakt” (déjà vécu) zijn officieel andere termen, maar déjà vu wordt in de spreektaal gebruikt voor iedere bekende situatie.
Wanneer je naar iets kijkt, nemen je hersenen dit waar en slaan dit op. Dit gebeurt eigenlijk continu zonder je er bewust van te zijn. Alles wat je ziet wordt opgeslagen. Echter, soms vindt er een hele korte kortsluiting plaats. Je hersenen nemen wel iets waar, maar dit wordt niet correct opgeslagen. Je bent je er niet bewust van dat je dat zojuist hebt gezien. Een seconde later word je je wel weer bewust van wat je ziet en lijkt het alsof je dit eerder hebt meegemaakt. Dit komt dus omdat het beeld wat je dan ziet al wel bekend is in je hersenen. Die herinnering waar je dan aan moet denken, heeft dus eigenlijk nét plaatsgevonden. Het klinkt waarschijnlijk als een vaag verhaal, maar in het kort is dit wat er gebeurt:
Er gebeurt iets – Je neemt het waar maar je hersenen slaan niet op wanneer – Jij wordt je bewust van de situatie – Je hebt een herinnering waarin dit ook gebeurde
Die herinnering is dus eigenlijk minder dan een seconde geleden!
Er zijn verschillende speculaties over hoe zo’n kortsluiting in de hersenen kan ontstaan. De psychiater Pierre Janet zegt dat de kortsluiting ligt bij de visuele waarneming. Er zou een splitsing ontstaan in de prikkel die de situatie waarneemt. Dezelfde prikkel komt dus twee keer binnen in de hersenen, waardoor de tweede prikkel bekend lijkt.
Filosoof Daniel Dennett zegt dat de kortsluiting plaatsvindt in de hersenen zelf. Volgens hem houdt de kortsluiting in dat je hersenen denken dat het een herinnering is, maar dat dat slechts een misinterpretatie is.
Bovenstaande verklaringen zijn erg wetenschappelijk. Er zijn ook alternatieve verklaringen die je een déjà vu gevoel kunnen bezorgen. Denk bijvoorbeeld aan een droom die een tijdje later daadwerkelijk gebeurt. Sommige mensen verklaren het gevoel als een buitenzintuigelijke waarneming. Hier wordt bijvoorbeeld reïncarnatie, buiten je eigen lichaam treden of het ontvangen van een teken van een andere wereld bedoeld. Tot nu toe is nog geen een van de theorieën officieel bewezen.
Het is een gevoel wat de meeste mensen wel zullen herkennen; een déja vu. Wat is een deja vu nou eigenlijk? Die vraag hebben veel mensen zichzelf gesteld en er zijn dan ook verschillende theorieën over dit tot nu toe onverklaarbare gevoel.