Het IVRK
De letters IVRK staan voor Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind. Dit houdt in dat in dit verdrag de rechten van kinderen genoteerd staan. Deze rechten zijn in 54 artikelen opgeschreven en gaan bijvoorbeeld over omgang met de ouders, recht op thuis wonen en passende humanitaire hulp als een kind een vluchteling is. De wetten in het verdrag gelden voor kinderen tot en met zeventien jaar.

Het ontstaan
Het IVRK bestaat sinds 1989. Op 20 november namen de VN (Verenigde Naties) het IVRK aan. Bijna alle landen in de wereld hebben het verdrag ondertekend. Nederland accepteerde het in 1995. Dit heet ‘ratificering’. België ratificeerde het verdrag al eerder, namelijk in 1990.

De VN vond wetten voor kinderen nodig, omdat zaken vaak niet goed geregeld waren voor kinderen. Kinderen groeiden op in armoede en konden nergens terecht, of werden mishandeld en konden niet goed worden beschermd door nationale wetgeving. De wetten zijn dus vooral opgesteld ter bescherming van kinderen. Er zijn ook plichten voor ouders in opgesteld, maar ook plichten voor de Staat.

Hoe verhoudt dit verdrag zich tot ons rechtssysteem?
Wetten kennen verschillende niveaus, sommige wetten wegen dus zwaarder dan andere wetten. In Nederland is de Grondwet de ‘hoogste’ wet. Hieronder komen bijvoorbeeld andere wetten voor het land, of bijvoorbeeld provinciale wetten. Provinciale wetten moeten dus áltijd opgesteld worden volgens de regels van de Grondwet.
Boven de hoogste wet van Nederland, de Grondwet dus, komen internationale wetten en verdragen. Het IVRK is daar dus een voorbeeld van. Onze Grondwet en alle andere nationale wetten, moeten zich dus houden aan de regels van het IVRK. Een Staat, waarschijnlijk Nederland en België in ons geval, heeft de verplichting het mogelijk te maken voor inwoners dat zij de wetten kunnen naleven. Als dit niet zo is, kan een burger de Staat aanklagen bij een internationale rechtbank. Een burger kan ook de Staat aanklagen wanneer hij vindt dat hij niet goed behandeld is door de Staat.

In België wordt er sinds 1998 gecontroleerd of de wetten worden nageleefd, door kinderrechtencommissarissen. In Nederland is dit pas sinds 2010, door de kinderombudsman.

Belangrijkste artikelen
Van de 54 artikels in het IVRK zijn 4 artikels het belangrijkst, namelijk 2, 3, 6 en 12. Dit zijn de belangrijkste artikelen, omdat ze echt de basisbehoeften voor het leven van kinderen beschrijven.
In artikel 2 staat het discriminatieverbod beschreven. Er wordt benadrukt dat ieder kind gelijk behandeld moet worden.

Artikel 3 bestaat uit meerdere punten. Eerst staat uitgelegd dat de belangen van het kind altijd het eerste uitgangspunt moeten zijn voor iedereen. De Staat moet ervoor zorgen dat er altijd mogelijkheid is om iets volgens de belangen van het kind uit te voeren, ook in instellingen. Dit betekent bijvoorbeeld dat het belangrijk is dat er genoeg personeel is in bijvoorbeeld een kinderdagverblijf, zodat voor ieder kind goed gezorgd kan worden.

Een ander belangrijk artikel is artikel 6. Hierin wordt gezegd dat een kind recht op leven heeft en de Staat moet zorgen dat een kind zich altijd kan ontwikkelen en alle mogelijkheden tot overleven moet krijgen.

Het laatste belangrijkste artikel is artikel 12. Deze benoemt dat een kind altijd de mogelijkheid moet krijgen om zijn of haar wensen en ideeën kenbaar te maken. Als de ouders uit elkaar gaan, moet een kind bijvoorbeeld kunnen aangeven bij wie het wilt wonen.

Ook staat er “… waarbij aan de mening van het kind passend belang wordt gehecht in overeenstemming met zijn of haar leeftijd en rijpheid.” Dit is een belangrijke zin bij wetten voor kinderen in het wetboek. Dit betekent namelijk, dat de rechter zelf moet beoordelen of een kind doorheeft wat er gebeurt en begrijpt wat er wordt gezegd. Als de rechter denkt dat een kind het niet begrijpt, kan hij kiezen de wens naast zich neer te leggen. Uiteraard moet iedereen de uiterste best doen de hele gang van zaken begrijpelijk te maken voor het minderjarige kind.

Andere interessante artikelen
Andere zeer belangrijke artikelen in het IVRK zijn bijvoorbeeld artikel 9, 16, 22 en 37.
Artikel 9 geeft aan dat een kind niet mag worden gescheiden van de ouders, tegen zijn of haar wil, behalve als dit strikt noodzakelijk is. Wanneer een kind wel uit huis wordt geplaatst, moet de Staat zorgen dat het kind recht heeft regelmatig rechtstreeks contact te hebben met de ouders.

Artikel 16 geeft aan dat kinderen recht hebben op privacy. Instellingen mogen zich niet zomaar met een kind bemoeien én het kind heeft recht op bescherming van de privacy.

Artikel 22 is een heel belangrijk artikel voor kinderen die vluchteling zijn. Hierin staat dat kinderen altijd passende bescherming en goede bijstand moeten krijgen. Ook kinderen hebben altijd recht op een advocaat.

In artikel 37 wordt nog gesproken over kinderen en gevangenisstraf. Geen enkel kind mag willekeurig worden gestraft. Een gevangenisstraf mag alleen worden ingezet als uiterste maatregel en moet zo kort mogelijk duren. Ook hier staat weer benadrukt dat een kind áltijd recht heeft op bijstand, dit kan van de ouders of van een advocaat zijn. Daarnaast moet er volgens het verdrag altijd rekening moeten worden gehouden met de behoeften van het kind.

Een paar IVRK-feitjes op rij:
Ieder jaar wordt op 20 november de dag van het kind gevierd! Deze datum is gekozen, omdat op deze dag dus het IVRK is aangenomen door de Verenigde Naties.

De Verenigde Staten is het enige land ter wereld dat het IVRK niet heeft geratificeerd. Ze zijn bang dat ze daardoor niet meer zelf kunnen beslissen wat er gebeurt in het land. In principe is dit ook zo, want dan zou de levenslange gevangenisstraf voor minderjarigen geschrapt moeten worden. President Clinton tekende het verdrag wel in 1995, maar de Senaat gaf geen meerderheid voor ratificatie.

Een derde van de wereldbevolking is kind. Met een wereldbevolking van bijna 8 miljard, geldt dit verdrag dus voor ongeveer 2.6 miljard kinderen!