Het woord acne is een verzamelnaam voor verschillende huidaandoeningen en te herkennen zijn aan het optreden van puistjes. Het begint meestal rond de puberteit op te treden. De jeugdpuistjes komen het meest voor op het gezicht, schouders, nek en armen.

Wat zijn puistjes en waar bestaan ze eigenlijk uit? Hoe kun je ze behandelen en kun je er voorgoed van af komen? Deze vragen worden behandeld in dit artikel, zodat jij straks precies weet wat dat witte bultje precies is!

De binnenkant van een puistje

Puistjes worden veroorzaakt door een overproductie van talg door de talgklier van het haarzakje. Talg bestaat uit een vettige substantie die dus geproduceerd wordt door de talgklier. Deze talgklieren zijn meestal te vinden in de lederhuid waar ook beharing is. Talg is voor een reden in ons lichaam te vinden. Het beschermt namelijk tegen uitdroging van de huid, uitdroging van het haar en infecties. De overmatige productie heeft te maken met hormonen en je leeftijd. Het is dus vrijwel onmogelijk om de productie van talg zelf te regulieren.

De groei van het puistje vindt pas plaats wanneer er hoorncellen en dode huidcellen in het haarzakje terecht komen. Hierdoor ontstaat er een mee-eter die zowel zwarte als witte puntjes kan hebben. Waarschijnlijk heb je de termen blackheads en whiteheads wel eens voorbij zien komen. De zwarte mee-eters worden dus blackheads en de mee-eters met een wit puntje whiteheads genoemd.

Wanneer de puistjes rood beginnen te kleuren, zijn ze ontstoken. Doordat het haarzakje verstopt zit, heeft bacterie vrij spel om te groeien. De bacterie die vaak voorkomt is de Propionbacterium acnes; deze micro-organisme produceert prikkelende stoffen en roept ontstekingsverschijnselen op. Als de ophoping niet verwijderd wordt, krijg je te maken met een zwelling onder of op de huid. Die zwellingen worden ook wel cystes genoemd.

Het is soms erg verleidelijk om een puistje uit te knijpen maar dat wordt afgeraden. Door het uitknijpen maak je de acne erger en kun je er littekens van krijgen. Als je er toch niet van af kunt blijven, is het belangrijk dat je een aantal stappen volgt. Je moet je handen goed wassen en bij het uitknijpen een tissue om je vingers doen. Daarna is het belangrijk dat je het puistje direct ontsmet met een middel op alcoholbasis. Hierdoor voorkom je dat er nieuwe bacteriën in het wondje treden.  

Voorkomen is beter dan genezen

Acne is ongevaarlijk maar kan vaak zorgen voor een psychische sleur. Het wordt vaak als ‘lelijk’ en ‘onverzorgd’ beschreven. Het zelfbeeld van iemand raakt dan zo beschadigd dat het leidt tot sociale gevolgen. Zo kun je dus verafschuwd of zelfs buitengesloten worden. Gelukkig valt acne goed te behandelen.

Ten eerste wordt het afgeraden om gebruik te maken van zeep op je acne. Door het gebruik van zeep verandert de zuurtegraad van de huid en verstoort het natuurlijke evenwicht. Het is dus beter om een ander middel te gebruiken. Advies is om naar de huisarts te gaan en niet naar een drogist. De dokter kan namelijk sterkere middelen voorschrijven die wel echt werken. Zo werkt Benzoylperoxide tegen ontstaan van mee-eters en ontstekingen. Ook kan clindamycine of erytromycine ingezet worden tegen de acne. Het is een antibiotica in de vorm van een zalf of lotion. Wat ook kan helpen is het gebruik van de anticonceptiepil. Deze pil beschermt tegen zwangerschappen maar kan er ook voor zorgen dat erg geen ernstige acne optreedt, doordat er hormonen in de pil zitten die invloed hebben op acne.

Ten tweede kan er ook hulp ingeschakeld worden van een huidspecialist of een dermatoloog. Zij kunnen een bepaalde peeling of cleanserbehandeling op de huid aanbrengen, die de puistjes uitschakelen. Door het verwijderen van oude oppervlakkige huidcellen, ontstaan er nieuwe huidcellen die er voor zorgen dat de huid weer zacht en egaal wordt. Ook kunnen door deze behandeling littekens van acne verzacht worden.

Ten slotte kun je ook op je voeding letten. Zo helpt vitamine A de huidcyclus te reguleren, zodat talg niet onder de huid vast komt te zitten. Vitamine A valt in veel verschillende voedingsbronnen te vinden waaronder: wortelen, zalm, spinazie, visolie en broccoli. Maar teveel vitamine A kan een averechts effect creëren. Neem dus nooit meer in dan de dagelijkse dosis (3000 microgram).

Er zijn dus veel aspecten die invloed hebben op acne, maar gelukkig wordt het vaak vanzelf een heel stuk minder voor je dertigste levensjaar, wanneer er minder talg wordt geproduceerd. 

Acne vaker heftiger voor komt bij mannen dan bij vrouwen? Dit komt namelijk door het mannelijke hormoon androgenen. Androgenen stimuleren de overmatige talgproductie.

Tussen je zestiende en negentiende levensjaar zijn de puistjes het heftigst.

In 2004 werd de genetische code van de bacterie Propionibacterium acnes vermeld in tijdschrift Science door Duitse wetenschappers. Hierdoor begon de ontwikkeling van medicijnen tegen de bacterie.

In 2018 werd het programma Dr. Pimple Popper op de Amerikaanse tv gelanceerd. Dit programma staat helemaal in het teken van acne. Hier helpt dermatoloog Sandra Lee mensen met acne.