Stel je eens voor. Je wordt wakker uit een operatie of coma en spreekt plotseling met een heel ander accent. Hoewel het wat vreemd klinkt, is staat dit bekend als het Foreign Accent Syndrome, ook wel bekend als FAS en in het Nederlands als het Buitenlands Accent Syndroom, maar wat is het precies?

Wat is FAS?
FAS is een erg zeldzame aandoening. In meer dan honderd jaar zijn er ook ongeveer maar honderd van deze situaties ontdekt, met daarbij de eerste in 1907. FAS treed meestal op wanneer een patiënt hersenschade heeft opgelopen. Dit kan gebeuren door hoofdletsel, een beroerte, gevolgen van een operatie of andere hersenschade. Ook MS kan een oorzaak zijn. Uit onderzoek blijkt dat de hersenschade in het centrum van Broca is. Dit is een gebied in de grote hersenen, bij de frontale kwab en is vernoemd naar Paul Pierre Broca. Dit gebied in de hersenen is verantwoordelijk voor spraak.

Wat zijn de symptomen?
Een belangrijk symptoom van FAS is het veranderen van een accent. Op zich zou je denken dat het niet vreemd is. Wanneer een kind verhuisd, neemt diegene vaak snel het nieuwe accent van zijn of haar omgeving over. Dat veranderd na de tienerjaren. Dan blijven de accenten vaak vast en is het moeilijker een nieuw accent of spraakpatroon aan te raden. Het staat dan ook bekend als het fonetisch systeem. Fas daarentegen veranderd het hele fonetische systeem en heeft zo invloed op het spraakpatroon van de patiënt. In veel gevallen zijn de patiënten nog wel in staat om hun moedertaal te spreken, maar er zijn ook gevallen bekend die hun moedertaal vergeten. In sommige gevallen spreken ze dan vloeiend hun tweede taal (Zelfs als ze nog maar een paar lessen in deze taal gehad hebben) maar er is ook iemand bekend die een totaal nieuwe taal leerde.

Veel patiënten van FAS hebben ook moeite met klanken uitspreken zoals STR (als in strijd). Veel patiënten hebben moeite met geluiden waarbij de tong tegen de voortanden moet tikken, zoals de T en de D. Ook worden er wel eens geluiden uit woorden gehaald of juist toegevoegd. Denk aan ‘suh’ geluiden bij het Engelse woord strike of een ‘r’ gebruiken in plaats van een ‘i’. Gelukkig hebben de patiënten verder geen geestelijke gezondheidsklachten.

Diagnose en behandeling.
Om FAS te diagnosticeren, zal de arts vaak een aantal vragen stellen over de symptomen en de medische geschiedenis van de patiënt. Daarnaast kan er een CT of MRI-scan gemaakt worden en kan de arts de spieren die gebruikt worden voor praten onderzoeken. Zodra de basis FAS is gediagnosticeerd, wordt er een team bij elkaar gebracht om de hele situatie goed te bekijken. Dit team bestaat uit een logopedist die de precieze afmeting van de accentverandering uitzoekt en mogelijk nog wat extra tests doen om vergelijkbare syndromen uit te sluiten. De logopedist wordt geholpen door een neuroloog. Een neuroloog is een hersenspecialist die de mogelijke oorzaak voor FAS kan vaststellen. De neuroloog zal dan ook waarschijnlijk de MRI en of CT-scan nog eens bestuderen. Als laatste wordt er een psycholoog ingeschakeld die je helpt met je sociale en emotionele toestand. Dit omdat een nieuw accent een grote schok voor zowel de patiënt als de sociale kring van de patiënt is.

Zodra de onderliggende oorzaak van FAS bekend is, wordt er een behandelplan opgesteld. Vaak bestaat dit behandelplan uit logopedie om het oude accent weer aan te leren. Dit wordt gedaan door vocale oefeningen zodat de patiënt weer leert om opzettelijk zijn oude accent weer te gebruiken. Andere behandelingen zijn counseling, therapie en steungroepen. Deze zijn er vooral op gericht om de patiënt te helpen omgaan met de problemen die in sommige gevallen door FAS worden veroorzaakt. Zo hebben sommige patiënten het gevoel dat ze een deel van hun identiteit zijn kwijt geraakt, of denken mensen dat het nieuwe accent vals is. Wat medicijnen betreft wordt er altijd gekeken naar wat voor soort hersenschade de patiënt heeft opgelopen. Zo kan een patiënt met een broertje antiklontenmedicijnen verwachten, terwijl een patiënt met MS Therapieën kan verwachten om de MS-symptomen te vertragen.

Slachtoffers.
Een bekend slachtoffer van FAS is de Australische Ben McMahon. Nadat hij op 22-jarige leeftijd een auto-ongeluk heeft gehad, raakte hij in coma. Toen hij uit coma ontwaakte sprak hij plotseling vloeiend Mandarijn en duurde het drie dagen voor hij weer een beetje Engels kon praten. Na deze gebeurtenis heeft McMahon besloten om zijn studie in Shanghai af te ronden en werkt hij nu voor een tv-programma.

Een ander geval is de 32-jarige Britse Sarah Colwill. Colwill heeft FAS gekregen door hevige migraineaanvallen. Deze aanvallen gaven haar een zwaar Chinees accent. Een accent waar ze graag vanaf wil, maar niet lukt. Zelfs na alle logopedie en taallessen blijft ze het accent houden. Zoals ze zelf zegt: “Het is te gek om waar te zijn allemaal. Ik ben zelfs nog nooit in China geweest! Ik ken geen woord van die taal. Ik vind het echt verschrikkelijk, ik wil mijn stem terug!”

Een ander geval gaat over een 13-jarige comapatiënt uit Kroatië. Voor dat ze in coma belandde had ze een paar kleine lesjes Duits gehad en wat Duitse tv-programma’s gekeken. Hoewel ze redelijk Duits sprak, was dit niet genoeg om haar vloeiend Duits te doen spreken. Toen ze uit haar coma kwam sprak ze opeens vloeiend Duits.